Tình trạng sôi bụng xảy ra nhiều có thể gây tâm lý lo lắng về bệnh tật hoặc cảm giác e ngại, ảnh hưởng tới tâm lý người bệnh. Tuy nhiên, triệu chứng sôi bụng là dấu hiệu rất bình thường, nó có thể do yếu tố sinh lý hoặc các yếu tố liên quan tới đường ruột gây ra.
Tình trạng sôi bụng do những nguyên nhân nào gây ra?
Sôi bụng là âm thanh phát ra từ ruột, do quá trình ruột co bóp và tiêu hóa thức ăn gây ra.
Quá trình hoạt động của đường ruột, các cơn co bóp xuất hiện theo từng đợt, với nhiệm vụ đẩy thức ăn và khí đi trong ống tiêu hóa. Điều này giúp cơ thể hấp thu các chất dinh dưỡng, đồng thời loại bỏ những chất không cần thiết ra ngoài. Khi hệ tiêu hoá hoạt động, trong bụng sẽ phát ra tiếng “ùng ục” "ọc ọc"… Tình trạng này được gọi là sôi bụng.
Thông thường, hiện tượng sôi bụng sẽ không gây nguy hiểm nhiều tới sức khỏe mà nó có thể chỉ gây cảm giác bất tiện cho người bệnh.
Một số yếu tố được cho là nguyên nhân gây sôi bụng như:
- Do bị hấp dẫn từ món ăn: Khi chúng ta cảm thấy đói hoặc đôi khi ngửi hoặc trông thấy những món ăn hấp dẫn, lúc này theo phản xạ sẽ khiến bụng tăng tiết dịch vị, co bóp, từ đó gây ra những tiếng sôi bụng.
- Ăn các loại thực phẩm gây khó tiêu: Trường hợp ăn nhiều thực phẩm gây đầy bụng khó tiêu như thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, thức ăn có hàm lượng đường cao, uống nhiều thức uống có chứa caffeine… sẽ gây sôi bụng.
- Do thói quen ăn uống thiếu khoa học: Những người có chế độ ăn uống thiếu khoa học như ăn quá nhanh, vừa ăn vừa nói, nghiện thuốc lá… sẽ khiến nuốt quá nhiều không khí vào trong bụng, lúc này ruột sẽ cần tăng nhu động để loại bỏ khí và gây ra tiếng sôi bụng.
- Tư thế không phù hợp: Những trường hợp ngồi hoặc nằm sai tư thế cũng có thể làm tăng nhu động ruột, gây sôi bụng.
- Do bụng bị nịt quá chặt: Khi chúng ta sử dụng thắt lưng hoặc mặc quần chật hay quấn đai nịt bụng cũng sẽ dễ gây ra tiếng sôi bụng.
- Do yếu tố căng thẳng hay stress.
- Bị rối loạn hệ vi sinh đường ruột: Tình trạng vi khuẩn gây hại phát triển lấn át lợi khuẩn sẽ khiến quá trình tiêu hóa thức ăn bị trì trệ và gây tình trạng đầy hơi, sôi bụng.
- Do một số nguyên nhân bệnh lý: Sôi bụng có thể xảy ra ở những người mắc một só bệnh lý như trường hợp gặp bất thường nhu động ruột như tiêu chảy; Người mắc bệnh Crohn; Vị viêm loét đại tràng, viêm dạ dày ruột; Những người bị dị ứng với thức ăn hay đồ uống; Trường hợp bị xuất huyết đường tiêu hóa; Do bị tắc ruột do cơ học; Người mắc hội chứng ruột kích thích; Người bị bệnh Celiac...
Như vậy, tình trạng sôi bụng có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, song đa số là những dấu hiệu sinh lý bình thường, số ít là do bệnh đường ruột gây ra.
Phương pháp hạn chế tình trạng sôi bụng
Thông thường, tình trạng sôi bụng sẽ không ảnh hưởng nhiều tới sức khoẻ người bệnh. Tuy nhiên, nếu sôi bụng nhiều và xảy ra thường xuyên sẽ gây ảnh hưởng tới tâm lý hoặc gây cảm giác lo lắng, bất an về bệnh tật.
Để cải thiện tình trạng sôi bụng, có thể áp dụng một số biện pháp trong thời gian khoảng từ 2 - 3 tuần như:
- Hạn chế việc ăn nhưng thức ăn lạ, thực phẩm dễ dị ứng: Hãy ghi chú lại các loại thực phẩm và đồ uống mà chúng ta đã sử dụng hàng ngày, các phương thức đã tập luyện, những việc đã làm trước, trong và sau khi ăn. Cách làm này sẽ giúp chúng ta biết được loại thức ăn nào dễ làm cho mình bị sôi bụng và hành động nào có thể làm tăng tình trạng sôi bụng.
- Để cơ thể thư giãn: Hãy tập cách để cơ thể thư giãn sau ngày dài làm việc như: Đi bộ, nghe nhạc, tập yoga, hoặc làm những điều mình cảm thấy thú vị… Điều này sẽ giúp phòng tránh tình trạng căng thẳng, từ đó giúp cải thiện hiện tượng sôi bụng. Ngoài ra, có thể tập một môn thể thao nhẹ nhàng, phù hợp để cơ thể thư giãn và giúp kích thích tiêu hóa, hạn chế tình trạng chậm tiêu, đầy bụng.
- Có chế độ ăn uống khoa học: Thực hiện ăn chậm, nhai kỹ thức ăn, tránh ăn quá no, có thể chia nhỏ các bữa ăn trong ngày. Lưu ý không để bụng quá no hoặc quá đói. Tránh ăn thực đồ khó tiêu như thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, gia vị, có hàm lượng carbohydrate cao, caffein, nước uống có gas... Tăng cường ăn nhiều thực phẩm dồi dào chất xơ như rau, củ quả để bổ sung vitamin và hàm lượng chất xơ, giúp phòng tránh táo bón.
- Không dùng chất kích thích: Hạn chế uống rượu bia, và thức uống chứa cafein; Không hút thuốc lá.
- Tránh ép bụng quá chặt: Không mặc quần chật; Không sử dụng dây lưng hay nịt bụng quá chặt.
Trường hợp đã áp dụng các biện pháp nêu trên nhưng tình trạng sôi bụng không cải thiện, thậm chí còn nghiêm trọng hơn, nếu quá lo lắng về vấn đề sôi bụng của mình, hãy đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán nguyên nhân và điều trị trong trường hợp mắc các bệnh lý đường tiêu hóa.
