Trong quy trình hoạt động của hệ tiêu hóa, thức ăn được di chuyển qua đường tiêu hóa nhờ vào sự co bóp nhịp nhàng của ống tiêu hoá. Từ sự co bóp này giúp thức ăn có thể di chuyển trong lòng ruột và được gọi là nhu động tiêu hoá. Khi nhu động tiêu hóa bị rối loạn sẽ làm các cơn co bóp hoạt động bất thường, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa.
Tìm hiểu về ống tiêu hoá và nhu động tiêu hoá
Ống tiêu hoá
Hệ tiêu hóa của cơ thể người gồm có: Ống tiêu hoá; Các cơ quan phụ trợ tiêu hóa như: Lưỡi, tuyến nước bọt, tụy, gan và túi mật;
Trong đó, quá trình tiêu hóa được chia thành nhiều giai đoạn và thức ăn sẽ được đưa vào khoang miệng đầu tiên. Trong quá trình tiêu hóa, thức ăn sẽ được phân nhỏ để các chất dinh dưỡng được cơ thể hấp thụ thông qua niêm mạc đường tiêu hoá. Đây là quá trình chủ yếu diễn ra ở ruột non vào máu. Quá trình tiêu hóa sẽ diễn ra ở tất cả vị trí của đường tiêu hóa, bắt đầu từ miệng và xuống đến hậu môn.
Nhu động tiêu hoá
Đường tiêu hóa được chia thành nhiều phần khác nhau, trong đó mỗi phần lại có các chức năng chuyên biệt. Tuy nhiên, tất cả các phần đó đều do các lớp mô cơ bản giống nhau tạo thành. Thành của ống tiêu hóa tính từ trong ra ngoài bao gồm: Niêm mạc, dưới niêm mạc, lớp cơ và lớp thanh mạc.
Các thành phần này có đặc điểm về cấu trúc giải phẫu là cơ bản giống nhau, đặc biệt có sự xuất hiện của lớp cơ tạo nên sự nhu động của ống tiêu hoá. Sự nhu động này hình thành là do sự co bóp lượn sóng đi dọc theo đường tiêu hoá. Ở điều kiện bình thường, lớp cơ này sẽ co giãn nhịp nhàng để đẩy thức ăn từ thực quản đến dạ dày và qua ruột rồi đi đến hậu môn.
Tình trạng rối loạn nhu động ruột do những nguyên nhân nào gây ra?
Rối loạn nhu động ruột xảy ra khi tính nhịp nhàng của nó bị phá vỡ do có sự xuất hiện của rối loạn vận động với các cơn co thắt xảy ra không theo sự phối hợp đồng bộ. Khi rối loạn nhu động ruột xảy ra có thể khiến thực phẩm đi qua ruột không đúng đúng cách làm cho đường tiêu hoá có sự bất thường như tiêu chảy hoặc táo bón.
- Một số triệu chứng giúp nhận biết tình trạng rối loạn nhu động đường tiêu hóa: Người bệnh có cảm giác khó nuốt; Bị trào ngược dạ dày; Bụng bị chướng; Bị táo bón nặng, tiêu chảy; Bị đau bụng, đầy hơi và nôn ói.
- Những nguyên nhân thường gặp gây ra rối loạn nhu động tiêu hóa, đó là: Do có tiêu hóa bị rối loạn trong việc kiểm soát nhu động. Ngoài ra là tình trạng rối loạn tại dây thần kinh hoặc các cơn cơ trơn của ống tiêu hoá bị hormone chi phối.
Các rối loạn nhu động đường tiêu hoá thường gặp
- Liệt dạ dày: Tình trạng này còn được gọi là dạ dày bị chậm trong việc tự làm rỗng. Trong cơ thể người, cơ dạ dày cũng góp phần vào quá trình tiêu hoá thức ăn. Nó góp phần chi phối sự chuyển động của thức ăn được tiêu hóa, do một phần thức ăn đi qua dạ dày để xuống ruột non. Trường hợp dây thần kinh điều khiển cơ dạ dày bị tổn thương sẽ khiến thức ăn di chuyển rất chậm vào ruột. Đây là nguyên nhân gây ra các triệu chứng như buồn nôn, ợ hơi, đầy hơi, ợ nóng, khó tiêu, nôn mửa.
- Bệnh đái tháo đường: Đây là bệnh lý chuyển hoá toàn thân, vì thế nó cũng có khả năng gây ảnh hưởng đến hệ thống tiêu hóa. Bệnh tiểu đường chính là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nên tình trạng rối loạn nhu động dạ dày.
- Hội chứng ruột kích thích: Hội chứng này có thể ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của hệ tiêu hóa, tuy nhiên nó không làm tổn thương các cơ quan tiêu hoá. Những người bị mắc hội chứng ruột kích thích sẽ khiến thay đổi khả năng tiêu hóa, làm cho thức ăn có thể di chuyển quá nhanh hoặc quá chậm gây tiêu chảy hoặc táo bón, thậm chí xuất hiện các cơn đau bụng.
- Tình trạng co thắt thực quản: Là những cơn co thắt bất thường của các cơ trong thực quản, nguyên nhân có thể là do ăn thực phẩm quá nóng hoặc quá lạnh. Tình trạng co thắt thực quản nghiêm trọng có thể xuất hiện các triệu chứng như: Người bệnh bị đau ngực, có thể đau lan lên cổ và cánh tay, nhịp tim nhanh.
- Bệnh Hirschsprung: Đây là một dạng rối loạn bẩm sinh, trong đó nhu động tiêu hóa kém và gây ra tình trạng tắc nghẽn trong ruột già.
- Tình trạng tắc ruột giả mãn tính: Đây là tình trạng hiếm gặp, nó xuất hiện các triệu chứng giống như ruột già bị tắc, mặc dù không xảy ra. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do sự rối loạn các dây thần kinh kiểm soát cơ trơn tiêu hóa tại ruột già.
- Bệnh xơ cứng bì: Xơ cứng bì là một dạng bệnh tự miễn, với các triệu chứng xuất hiện tại da và các mô liên kết, tuy nhiên nó cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thống tiêu hóa. Trong đó, tình trạng phổ biến nhất khi bị xơ cứng bì là trào ngược dạ dày và tắc ruột giả mãn tính.
- Co thắt tâm vị: Tình trạng này liên quan đến cơ vòng ở đáy thực quản, là nơi tiếp giáp với tâm vị của dạ dày. Khi xảy ra co thắt tâm vị, nó sẽ khiến cơ vòng không thể giãn trong khi nuốt, khiến thức ăn di chuyển khó khăn từ thực quản vào dạ dày. Co thắt tâm vị có thể khiến người bệnh bị đau ngực, nôn mửa, ợ nóng, khó nuốt và khó thở.
Trên đây là một số thông tin về Nguyên nhân gây rối loạn nhu động đường tiêu hóa. Các bạn hãy lưu ý để giữ cho cơ thể khỏe mạnh nhé!
