Tình trạng ăn không tiêu là một dạng bệnh lý. Thông thường, bệnh này không gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nhưng cảm giác mệt mỏi lại ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày. Nếu trường hợp ăn không tiêu lặp lại nhiều lần, rất có thể đây là triệu chứng của một số bệnh liên quan đến đường tiêu hóa. Do vậy, chúng ta không nên chủ quan mà cần đi khám để được điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây ra tình trạng ăn không tiêu
Thế nào là ăn không tiêu?
Theo thuật ngữ y khoa, chứng ăn không tiêu là hiện tượng rối loạn tiêu hóa khiến thức ăn trong dạ dày không được tiêu hóa, dẫn đến tình trạng ăn không tiêu. Ăn không tiêu gây ra các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng và buồn nôn.
Tình trạng ăn không tiêu thường không nguy hiểm cho người bệnh, tuy nhiên nó khiến người bệnh mệt mỏi và ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày. Một số trường hợp mắc chứng ăn khó tiêu lặp lại nhiều lần chính là triệu chứng của một số bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Vì thế, người bệnh nên đi khám sớm để được điều trị.
Nguyên nhân gây ra tình trạng ăn không tiêu
Một số nguyên nhân thường gặp nhất gây ra chứng ăn không tiêu là do thói quen sinh hoạt hoặc do một số bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa.
Nguyên nhân do thói quen sinh hoạt và ăn uống
- Do thói quen ăn uống: Tình trạng ăn nhanh, nhai không kỹ hoặc thói quen vừa ăn vừa nói chuyện, xem tivi… gây mất tập trung và nuốt nhiều không khí khiến hệ tiêu hóa hoạt động chậm, dẫn tới khó tiêu. Những người ăn nhiều thực phẩm chứa chất béo cũng là nguyên nhân khiến dạ dày quá tải, từ đó gây khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn.
- Những người thường xuyên bị căng thẳng, stress: Stress và căng thẳng cũng là một trong những nguyên nhân khiến hệ tiêu hóa bị rối loạn và gây ra chứng ăn không tiêu.
- Do tác dụng phụ của thuốc: Trường hợp dùng quá nhiều thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh có thể gây đầy bụng, đầy hơi và khó tiêu.
- Sử dụng chất kích thích: Uống quá nhiều đồ uống có cồn như rượu, bia… Hút thuốc lá nhiều.
Nguyên nhân do bệnh lý
- Người mắc bệnh sỏi mật: Sỏi mật là tình trạng trong túi mật có chứa những mảnh vật chất rắn. Điều này khiến mật không còn khả năng tiết ra các chất để tiêu hóa thức ăn trong ruột non, từ đó dẫn đến ăn không tiêu.
- Trường hợp bị rối loạn đường ruột IBS: Một số bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa có thể khiến ăn không tiêu và có triệu chứng táo bón, tiêu chảy, đau bụng, chướng bụng, bao gồm: Viêm đại tràng, Crohn, ung thư ruột kết…
- Mắc chứng trào ngược dạ dày thực quản: Khi axit dịch vị trong dạ dày di chuyển ngược lên ống thực quản, nó sẽ gây ra cảm giác nóng rát, ợ nóng và khó tiêu.
- Do bị viêm loét dạ dày tá tràng; Axit trong dạ dày tiết quá nhiều sẽ ăn mòn lớp niêm mạc dạ dày - tá tràng.
- Những trường hợp không dung nạp lactose: Trường hợp hệ tiêu hóa không dung nạp được đường lactose chứa trong sữa cũng gây ra chướng bụng, ăn không tiêu.
Triệu chứng nhận biết tình trạng ăn không tiêu
Các triệu chứng của chứng ăn không tiêu có thể xuất hiện theo từng đợt hoặc thường xuyên, bao gồm:
- Triệu chứng chướng bụng xuất hiện sau khi ăn khoảng 30 phút hoặc 1 tiếng đồng.
- Dạ dày co thắt bất thường gây cảm giác nóng bụng, ợ hơi và xì hơi nhiều.
- Xuất hiện cơn đau bụng âm ỉ kéo dài và có xu hướng ngày càng đau tăng.
- Triệu chứng nhức đầu: Khi lượng khí trong dạ dày tăng cao sẽ bị dư thừa, đặc biệt là carbon dioxide có thể gây ra tình trạng đau đầu ở một bên đầu hoặc cả hai bên.
- Người bệnh cảm thấy khó thở: Tình trạng axit dịch vị chảy vào thực quản, từ đó nó xâm nhập phổi và gây phù nề đường dẫn khí.
- Một số triệu chứng khác của ăn không tiêu; Người bệnh bị giảm cân đột ngột; Cảm giác buồn nôn hoặc nôn; Đi vệ sinh ra máu... Đối với những trường hợp này tốt nhất người bệnh cần tới bệnh viện để kiểm tra, tránh để xảy ra các biến chứng nguy hiểm.
Cách phòng tránh bệnh ăn không tiêu
Một số phương pháp giúp phòng tránh tình trạng ăn không tiêu:
- Nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày: Uống đủ nước là cách giúp cơ thể tăng sức đề kháng, giảm triệu chứng có tính acid của dạ dày, đồng thời đào thải chất độc ra ngoài.
- Ăn nhiều thực phẩm có chứa chất xơ và vitamin như trái cây, rau xanh: Nên bổ sung vào khẩu phầ ă hàng ngày các chất xơ và vitamin có lợi cho sức khỏe của đường tiêu hóa.
- Tập thói quen ăn chậm, nhai kỹ và ăn theo bữa nhỏ: Ăn chậm, nhai kỹ và chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ, mỗi bữa ăn nên cách nhau từ 2 – 3 giờ để loại bỏ tình trạng acid dạ dày dư thừa, tránh gây đầy hơi, chướng bụng.
- Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm không tốt cho hệ tiêu hóa: Các loại thực phẩm như: Thức ăn nhanh, đồ ăn chiên xào, cay nóng... có chứa nhiều chất béo vì thế chúng có thể gây khó khăn trong việc tiêu hóa.
- Tránh sử dụng đồ uống có gas hoặc cồn: Đồ uống chứa cồn, gas… sẽ gây cảm giác căng tức bụng, thậm chí làm tăng nồng độ acid trong dạ dày gây trào ngược, ợ nóng.
- Không ăn trước khi đi ngủ: Tránh ăn sát giờ ngủ để hệ thống tiêu hóa không phải làm việc quá tải.
- Chú ý ngủ đủ giấc và tăng cường vận động: Điều này giúp cơ thể thư giãn và tái tạo năng lượng, từ đó hệ thống tiêu hóa sẽ hoạt động tốt hơn.
