Béo phì gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ngày nay, tỷ lệ béo phì đang có xu hướng gia tăng, trong đó hệ vi sinh vật đường ruột được xác định là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh này. Béo phì trở thành yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh lý về tim mạch, mỡ máu, tiểu đường tuype 2 và ung thư.
Béo phì do nguyên nhân đa yếu tố gây ra
Nguyên nhân chính gây thừa cân béo phì là do sự mất cân bằng giữa năng lượng tiêu thụ và năng lượng tiêu hao. Tuy nhiên, ngoài quy định quá trình mất cân bằng này thì rất khó để đánh giá các yếu tố khác.Trên thực tế, ngoài việc thực hiện chế độ ăn kiêng và hoạt động thể chất thì việc theo dõi sự chuyển hóa năng lượng trong cơ thể là vấn đề đòi hỏi quyết tâm.
Cơ thể con ngườichính là một cỗ máy phức tạp được hình thành và trải qua hàng trăm triệu năm tiến hóa, do vậy để bảo vệ trọng lượng cơ thể là rất khó khăn. Ngoài ra, do sự tác động của nhiều biến số như: Yếu tố di truyền, xã hội và môi trường, cơ chế phối hợp và phức tạp của con người cũng được tinh chỉnh nhằm bảo vệ trọng lượng cơ thể.
Như vậy, có thể nói việc tìm kiếm những lý do chính hoặc một vài nguyên nhân để giải thích cho tình trạng béo phì đang ngày càng có xu hướng gia tăng là điều khó khăn.
Bệnh béo phì và hệ vi sinh vật đường ruột có mối liên quan mật thiết
- Hệ vi sinh vật đường ruột được biết tới là một yếu tố môi trường rất đặc biệt, nó có thể gây tác động tiềm ẩn đến bệnh béo phì. Đây là một cộng đồng đa dạng các loại vi sinh vật tồn tại trong ruột bao gồm: Vi khuẩn, nấm, virus và động vật nguyên sinh.Ngoài các thành phần của hệ vi sinh vật sống trong đường ruột, nơi này còn có các chất chuyển hóa của vi sinh vậtvà nó cũng được coi là những nhân tố chính.
Có nhiều kết quả về các nghiên cứu đã được đưa ra về hệ vi sinh vật đường ruột, tuy nhiên lại có rất ít tài liệu được xác nhận. Trong đó, mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật đường ruột và béo phì vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi.
- Một số nghiên cứu tiên phong đã đưa ra ý kiến rằng, hệ vi sinh vật đường ruột là nguyên nhân chính liên quan đến việc lưu trữ năng lượng và tăng khối lượng chất béo trong cơ thể. Trong khi các nghiên cứu khác lại phát hiện ra hệ vi sinh vật đường ruột gây bệnh béo phì có một số đặc điểm như: Tính đa dạng của cộng đồng vi khuẩn giảm; Các gen vi khuẩn có sự thay đổi sự đại diện; Con đường chuyển hóa cũng có sự thay đổi.
Sự hình thành và phát triển của một giống loài vi khuẩn mới được biệt hóa về quá trình trao đổi chất nhằm tăng cường khả năng hấp thụ thức ăn.
- Một số nguyên nhân làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột đã được các nghiên cứu chứng minh bằng sự can thiệp giảm cân như: Phẫu thuật nối tắt dạ dày; Chế độ ăn hạn chế calo.
- Các nghiên cứu khác cũng đã làm rõ hơn về cơ chế hệ vi sinh vật đường ruột hoạt động, cũng như sự ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và cân bằng năng lượng trong cơ thể, bao gồm: Điều chỉnh năng lượng hấp thụ từ chế độ ăn uống hàng ngày; Tham gia vào quá trình chuyển hóa; Làm thay đổi đặc tính thấm của ruột và giải phóng các hormone ruột.
Ngoài ra, hệ vi sinh vật đường ruột còn làm thay đổi kiểu béo phì do vi khuẩn làm gia tăng của quá trình lên men, giải phóng năng lượng từ những thành phần thực phẩm không tiêu hóa được.
Những yếu tố gây ảnh hưởng tới mối liên hệ giữa béo phì và vi sinh vật đường ruột
Thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột thường rất khó để đánh giá. Bởi vì,vi khuẩn tạo ra nhiều chất chuyển hóa, gây ảnh hưởng đến các vi sinh vật khác hoặc nó có thể hoạt động như một tín hiệu cho vật chủ, trong đó có axit béo chuỗi ngắn.
Ngoài ra, thành phần hệ vi sinh vật đường ruột không cố định. Nó có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố, bao gồm cả thành phần của chế độ ăn uống hàng ngày. Kể cả đối với những người bình thường và khỏe mạnh, chế độ ăn uống cũng có thể làm thay đổi đáng kể hệ vi sinh vật đường ruột theo ngày hoặc hàng tuần. Nhưng các nghiên cứu lại chỉ có thể được tiến hành quan sát tại một thời điểm nhất định và rất ít theo dõi trong một khoảng thời gian.
Khi theo dõi tại một thời điểm nhất định có thể dẫn đến kết quả sai lệch,bởi nó có thể bị ảnh hưởng bởi thuốc và các hoạt động thể chất hoặc một số bệnh lý kèm theo. Vì thế, tất cả những yếu tố này đã gây khó khăn cho việc xác định sự mất cân bằng thành phần của hệ sinh vật đường ruột.
Bên cạnh đó, các nghiên cứu được thực hiện về chứng rối loạn sinh học cũng đã phát hiện ra thành phần hệ vi sinh vật đường ruột sẽ khác nhau khi cơ thể khỏe mạnh hoặc ốm yếu. Điều này làm tăng tính phức tạp và gây khó khăn trong việc xác định sự biến đổi của hệ vi sinh vật đường ruột.
